امروزه دیدن قیمت صد هزار تومانی و بلکه زیاد تر برای خرید یک کتاب آنلاین نوشته عجیبی نیست. در تعداد بسیاری از کتاب‌ها در اپلیکیشن‌های مخصوص خرید کتاب نسخه آنلاین، این قیمت‌ها را می‌توان دید. اما چرا این اتفاق رخ داده است؟
عصر دیجیتال همه فعالیت‌های روزمره کاربران را تحت تأثیر قرار داده. پیدایش پلتفرم‌های گوناگون در حوزه‌های گوناگون نیز مدام در جهت تشکیل تنوع، افت هزینه‌ها و آشنایی مردم با کاربردهای گوناگون حوزه‌هایی نظیر فرهنگ و هنر، آموزش و… بوده است. در حوزه نشر و توزیع کتاب نیز زمان‌ها است که کتاب‌های الکترونیکی و صوتی برای تشکیل تنوع، همزیستی با فناوری و افت هزینه‌ها و چالش‌هایی که پیش روی تشکیل کتاب فیزیکی وجود دارد، پا به عرصه گذاشته‌اند. بااین‌حال، تورم یکی از موضوعاتی است که حتی گریبان کتاب الکترونیکی را نیز گرفته و تلاش دارد از اثرات و ویژگی‌های این نوع از همزیستی با فناوری در جامعه بکاهد.
به مناسبت هفته کتاب‌خوانی تلاش داریم یکی از چالش‌های دارای اهمیت حوزه کتاب‌های الکترونیکی را بازدید کرده و نظرات مدیران پلتفرم‌های آنلاین کتاب‌خوانی دراین‌باره را جویا شویم؛ این که چرا کتاب‌های الکترونیکی نسبت به چند سال قبل افزایش قیمت داشته‌اند؟
«مجید شریفی»، مدیرعامل کتاب‌راه، با گفتن این که قیمت کتاب‌های آنلاین وابسته به قیمت نسخه چاپی است، به دیجیاتو او گفت: «کتاب‌های آنلاین برمبنای کتاب‌های کاغذی قیمت‌گذاری خواهد شد. قیمت‌گذاری کتاب مبنای دقیقی دارد و بر پایه هزینه‌هایی همچون تشکیل، ترجمه، کاغذ و چاپ است. ناشران نیز با فرمولی قیمت نسخه الکترونیکی را برحسب کسری از قیمت کاغذی تعیین می‌کنند که این رقم طبق معمولً بیشتر از ۵۰ درصد قیمت کتاب کاغذی است.»
آخرین مطالب
- اتحادیه ژیمناستیک آسیا علیه جنایت؛ عکس العمل خشمگین به شهادت مظلومانه تارا ۸ ساله!_آیندگان
- ایندگان – «پنگوئن» و «بی‌برادر» در شبکه نمایش خانگی_آیندگان
- مایکروسافت باید تبلیغات کوپایلت را اصلاح کند_آیندگان
- قرارداد ۲۰۰ میلیون دلاری OpenAI برای همکاری با وزارت دفاع آمریکا_آیندگان
- نسل تازه فولکس واگن ساگیتار در راه است، طراحی تازه و ابعاد بزرگتر_آیندگان
او با پافشاری بر این که قیمت‌گذاری بر پایه هزینه‌های تشکیل کتاب است، اظهار داشت: «اگرچه در تهیه کتاب الکترونیکی خبری از هزینه چاپ و کاغذ نیست، اما هزینه نشر آنلاین کتاب هم کم نیست.»
«کتاب‌های الکترونیکی قیمت افزوده بیشتری دارند»
به حرف های شریفی، در دنیا نیز روال به همین صورت است و حتی بعضی اوقات کتاب‌های الکترونیک از کاغذی گران‌تر می باشند: «کتاب‌های الکترونیک قیمت افزوده بیشتری دارند. برای مثال، هایلایت‌کردن کتاب، دسترسی به کتاب روی دستگاه‌های گوناگون و امکانات گوناگون که در داخل کتابخانه‌های آنلاین وجود دارد، قیمت افزوده‌ای است که به متن کتاب اضافه می‌بشود. درنتیجه طبق معمولً زیاد تر اوقات می‌بینیم که قیمت کتاب‌های الکترونیک در آمازون زیاد تر از کتاب‌های کاغذی است.»
اما آیا این مدل قیمت‌گذاری اثری بر افت خرید کتاب الکترونیک ندارد؟ مدیرعامل کتاب‌راه در جواب به این سوال دیجیاتو او گفت: «در ایران کتاب‌های الکترونیکی و صوتی نسبت به نسخه کاغذی مقرون‌به‌صرفه می باشند. تنها عاملی که جهت می‌بشود تا برخی کتاب الکترونیک نخرند، این است که دوست دارند کتابشان حتماً کاغذی باشد. به این علت از لحاظ قیمت‌گذاری چندان مانعی وجود ندارد و کتاب الکترونیک مقرون‌به‌صرفه است.»
او با گفتن این که افت قیمت کتاب‌های الکترونیک در اختیار آن‌ها نیست، اظهار داشت ناشران نسخه‌های الکترونیک را قیمت‌گذاری می‌کنند، اما آن‌ها با برگزاری کمپین و اراعه تخفیف تلاش می‌کنند تا مردم را تشویق به کتاب‌خوانی کنند: «در کمپین‌هایی که برگزار می‌کنیم، تخفیف‌های خوبی به کاربر اراعه می‌کنیم یا مشوق‌هایی همانند کش‌بک (برگشت پول نقد) درنظر می‌گیریم تا کاربران بتوانند کتاب‌ها را با هزینه کمتری بخرند. یقیناً برای تشویق مردم هم برنامه‌های متنوعی را پیاده‌سازی می‌کنیم؛ از اراعه خوب کتاب‌ها و پشتیبانی به پیداکردن کتاب گرفته تا کمپین‌های مناسبتی، موضوعی و تخفیفی و نیز شبکه‌های اجتماعی، همه این‌ها کارهایی است که با آن‌ها مردم را به خرید کتاب الکترونیک و صوتی تشویق می‌کنیم.»
«امیر بهدانی»، مدیرعامل فیدیبو، در جواب به این که قیمت‌گذاری در او گفت و گو کتاب آنلاین را منطقی می‌داند یا خیر، باور دارد برای جواب به این سوال ابتدا باید بازار الکترونیک کتاب را به دو قسمت تقسیم کرد؛ یک قسمت کتاب متنی و فرد دیگر کتاب صوتی: «در قسمت کتاب صوتی هزینه‌های تشکیل متفاوت است. هزینه‌هایی برای نریت (روایت) و… وجود دارد که درنهایت هزینه همه‌شده را افزایش می‌دهد و جهت می‌بشود که قیمت کتاب صوتی بالا برود. در او گفت و گو متنی نیز به نظر من شیب افزایش قیمت بر پایه تورم معمولی و مطابق با ترندهای جهانی است.»
«نباید قیمت کتاب‌های الکترونیکی را با چاپی قیاس کرد»
او پافشاری کرد که قیاس قیمت کتاب صوتی با کتاب چاپی چندان قیاس درستی نیست: «قیمت نباید تابعی از کتاب چاپی باشد؛ مخصوصاً در نسخه صوتی؛ چرا که یک کتاب صوتی را می‌توان با کیفیت پایین و اختلاف ۷۰ درصدی با قیمت چاپی تشکیل کرد. برای همان کتاب نیز می‌توان از یک نریتور (روایتگر) حرفه‌ای منفعت گیری نمود و محتوایی با کیفیت صوتی حرفه‌ای تشکیل کرد که در این صورت بهای همه‌شده بالا می‌رود و اختلاف قیمت آن با نسخه چاپی برای مثالً ۳۰ درصد می‌بشود. به این علت قیاس برای چیزی که هزینه تشکیل دارد، قیاس درستی نیست.»
بهدانی معتقد است این که قیمت افزوده کتاب الکترونیک را تنها ارزان‌تربودن آن بدانیم، تبدیل مرگ این حوزه خواهد شد: «به‌طور کلی، در هر بازاری که قیمت پایین‌تر باشد، اشتیاق کاربر نیز زیاد تر است و این پارامتر کاربر را به خرید ترغیب می‌کند. اما ما باید کیفیت اراعه را بالا ببریم؛ حتی اگر جهت افزایش ۲۰ درصدی قیمت بشود. ما در سرویس اشتراک باید بتوانیم محتوای بسیار‌ای اراعه دهیم و قیمت آن نیز بالا نباشد تا کاربر جذب بشود و منفعت گیری کند.»
مدیرعامل فیدیبو با اشاره به این که به‌طور میانگین کاربران کتاب‌خوان در ماه یک الی دو کتاب مطالعه می‌کنند، اظهار داشت افزایش قیمت به‌طور مثال تا ۲۰ درصد، رقمی در نزدیک به ۱۰ هزار تومان می‌بشود و این رقم به باور او چیزی نیست که بخواهد به کاربر سختی بیاورد و خرید او را تحت‌الشعاع قرار دهد.
بهدانی در جواب به سوال دیجیاتو مبنی بر این که اکنون مقدار استقبال از کتاب‌های آنلاین به چه صورت است، اظهار داشت: «در بازار متنی رو به افت و در بازار کتاب صوتی رو به افزایش است. بخشی از این افت در بازار کتاب متنی این است که در دوران کرونا فروش بالایی را توانایی کردیم، اما بعد از آن به‌خاطر عِرق جدی به کتاب چاپی، تا این مدت حجم تعداد بسیاری از این بازار به‌سمت کتاب الکترونیک نیامده است.»
به‌صورت‌کلی یکی از نکاتی که بایستی در این حوزه مورد نظر قرار بگیرد، فرهنگ‌سازی و نهادینه‌کردن مفهوم کتاب الکترونیکی و صوتی است. اگر کاربران به قیمت‌هایی که این نوع از کتاب‌ها تشکیل می‌کنند و یقیناً نقش آن‌ها در افت صدمه‌های زیست‌محیطی آگاه باشند، راحت‌تر می‌توانند درمورد منفعت گیری از این فناوری کاربردی تصمیم‌‌گیری کنند.
منبع