آیت الکرسی، آیه ۲۵۵ سوره بقره، یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین آیات قرآن کریم است که به‌صورت مکرر در میان مسلمانان تلاوت می‌شود. این آیه به‌دلیل محتوای عمیق و پرمعنای خود، نهتنها در بین مسلمانان بلکه در میان علاقه‌مندان به دین و اندیشه اسلامی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. شاید شما هم تابه‌‌حال این سؤال برایتان پیش آمده باشد که آیت الکرسی چه مفهومی دارد و چرا تا این اندازه موردتوجه است. بیایید اول به بررسی متن عربی به همراه ترجمه آن بپردازیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
|
متن عربی |
ترجمه فارسی |
|
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَ لاَ نَوْمٌ |
خداوند، هیچ معبودی جز او نیست؛ او زنده و پایدار است. او را نه خواب سبک می‌گیرد و نه خواب سنگین |
|
لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ |
هر آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن اوست |
|
مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ |
کیست که بدون اجازه او بتواند نزد او شفاعت کند؟ او می‌داند آنچه را پیش روی آنان است و آنچه را پشت سر آنان است آخرین اخبار ایران جهان دانشگاه علم و فن آوری ورزشی اجتماعی سیاسی اقتصادی در آیندگان بخوانید. |
|
وَ لاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء |
و آن‌ها به هیچ‌چیز از علم او احاطه ندارند، جز به آنچه او بخواهد |
|
وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ لاَ یَوُودُهُ حِفْظُهُمَا |
کرسی او آسمان‌ها و زمین را دربر گرفته است، و حفظ آن‌ها بر او دشوار نیست |
|
وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ |
او بلند مرتبه و عظیم است. |
ترجمه استاد مهدی الهى قمشه‌اى
«خداى یکتاست که جز او خدایى نیست، زنده و پاینده است، هرگز او را کسالت خواب فرا نگیرد تا چه رسد که به خواب رود، اوست مالک آنچه در آسمان‌ها و زمین است، که را این جرأت است که در پیشگاه او به شفاعت برخیزد مگر به فرمان او؟ علم او محیط است به آنچه پیش نظر خلق آمده و آنچه سپس خواهد آمد و خلق به هیچ مرتبه از علم او احاطه نتوانند کرد، مگر به آنچه او خواهد، قلمرو علمش از آسمان‌ها و زمین فراتر، و نگهبانى زمین و آسمان بر او آسان و بى‌زحمت است، و او والا مرتبه و با عظمت است»
ترجمه استاد محمدحسین ابراهیمی
«خدا هیچ خدایى جز او نیست، زنده برپادارنده پایدار است، هیچ‌گونه خواب سبک و یا خواب سنگینى او را فرا نمى‌گیرد. آنچه در آسمان ها و زمین است تنها از آنِ اوست. کیست آن کس که جز با اجازه او در پیشگاهش شفاعت کند؟ آنچه را که پیش روى مردم و آنچه را که پشت سر آنان است (آینده و گذشته همه را) مى‌داند، و آنان به هیچ چیزى از علم او احاطه ندارند، مگر به آنچه که خودش خواسته باشد، کرسى او تمام آسمان ها و زمین را در برگرفته و نگهدارى آن‌ها او را به دشوارى نمى‌اندازد و او همان بلند مرتبه بزرگ است»
نزول آیت الکرسی
آیت الکرسی در دوره مدینه و پس از هجرت پیامبر اسلام (ص) نازل شد. این دوره به‌دلیل شکل‌گیری جامعه اسلامی و تقویت پایه‌های اعتقادی مسلمانان، اهمیت فراوانی داشت. این آیه به تثبیت ایمان مسلمانان کمک کرد و پیام یکتاپرستی و عظمت خداوند را در ذهن و قلب آن‌ها جای داد. روایاتی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد نزول این آیه باعث تحولات معنوی بزرگی در جهان شد. یکی از این روایت‌ها حاکی از این است که پس از نزول آیت الکرسی، تمامی بت‌های جهان به زمین افتادند و ابلیس ترسیده و به جست‌وجوی علت آن پرداخت.
فضائل و آثار تلاوت آیت الکرسی
پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت ایشان به تلاوت آیت الکرسی پس از هر نماز واجب سفارش کرده‌اند. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی به امیرالمؤمنین علی (ع) سفارش کردند که تلاوت این آیه پس از هر نماز واجب، موجب حفاظت الهی و هدایت خواهد شد و تلاوت آن پاداشی معادل جهاد در راه خدا و شهادت دارد. در روایات همچنین آمده است که هرکس این آیه را پس از هر نماز بخواند، مرگ او به دست خداوند خواهد بود و به بهشت وارد خواهد شد.
آیت الکرسی نهتنها از لحاظ معنوی، بلکه از لحاظ دنیوی نیز آثاری دارد. گفته شده است که تلاوت این آیه باعث حفظ اموال، رفع فقر، شفا از بیماری‌ها و ایمنی از شر دشمنان می‌شود. امام باقر (ع) نیز فرموده‌اند که خواندن آیت الکرسی، هزار ناراحتی دنیوی و هزار سختی آخرتی را از فرد دور می‌کند.
تفسیر آیت الکرسی به روایت رهبر انقلاب اسلامی
رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در جلسات قرآنی خود به تفسیر آیت الکرسی پرداخته‌اند. ایشان با بیانی ساده و قابل‌فهم به توضیح اصول اعتقادی این آیه پرداخته‌اند و تأکید می‌کنند که ایمان اسلامی باید «آگاهانه» و «متعهدانه» باشد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر این باورند که توحید نهتنها یک باور قلبی است، بلکه باید در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی نمود پیدا کند.
رهبر انقلاب در تفسیر این آیه به مسائل اجتماعی و تربیتی نیز اشاره کرده‌اند و معتقدند که ایمان به خداوند و یکتاپرستی باید جامعه را به سوی عدالت و مسئولیت‌پذیری سوق دهد. این نوع توحید می‌تواند در تربیت انسان‌هایی متعهد و مسئول نقش مهمی داشته باشد. برای مطالعه بیشتر در مورد تفاسیر و آموزه‌های دینی مرتبط با آیت الکرسی و سایر آیات قرآن کریم، می‌توانید به وب‌سایت آسمونی مراجعه کنید.
صفات خداوند در آیت الکرسی
در آیت الکرسی، ۱۶ بار به صفات خداوند اشاره شده است که این موضوع نشان‌دهنده اهمیت توحید و شناخت صفات الهی است. این صفات نهتنها در فهم عمیق‌تر دین و اندیشه مؤثر هستند، بلکه شناخت آن‌ها به تربیت روحی و معنوی انسان کمک می‌کند. برای مثال، یکی از صفات برجسته خداوند در این آیه «حیات» و «قیومیت» است؛ خداوند زنده است و هیچ نیازی به خواب یا تغذیه ندارد. همه موجودات برای زنده بودن به او نیاز دارند و خداوند بر همه‌چیز تسلط دارد.
شفاعت در آیت الکرسی
شفاعت در آیت الکرسی با صراحت بیان شده است. هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اجازه خداوند شفاعت کند. شفاعت به‌معنای یاری رساندن به کسانی است که در مسیر نجات قرار دارند. این موضوع نه نشانه ضعف خداوند، بلکه نشانه محبت و قدرت اوست که مقام شفاعت را به اولیای خود اعطا کرده است.
آیت الکرسی
نتیجه‌گیری
آیت الکرسی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و باعظمت‌ترین آیات قرآن کریم، دارای جایگاهی بسیار ویژه است. این آیه با تأکید بر یگانگی و قدرت بی‌نهایت خداوند، انسان را به شناختی عمیق‌تر از ذات الهی دعوت می‌کند و در تربیت روحی و معنوی او نقش به‌سزایی دارد. تلاوت مکرر این آیه و تدبر در معانی آن می‌تواند انسان را به سوی کمال و قرب الهی هدایت کند و او را از بلاها و مشکلات دنیوی و آخرت محافظت کند. روایات فراوانی از پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت درباره فضائل آیت الکرسی نقل شده است که همگی به ارزش معنوی و آثار دنیوی و آخرت آن اشاره دارند.
پیامبر (ص) فرمودند: «هر کس آیت الکرسی را پس از هر نماز واجب بخواند، به بهشت وارد خواهد شد.»
اگر می‌خواهید بیشتر درباره آیت الکرسی و آموزه‌های آن بدانید، می‌توانید به وب‌سایت آسمونی مراجعه کنید.