چرا جنگنده قاهر-۳۱۳ ایرانی کانارد دارد؟_آیندگان

در زیاد تر موارد، هواپیماهای بال ثابت پیکربندی یکسانی دارند، اما نوعی از هواپیما وجود دارد که چیز متغیری را در خود جای داده است: کانارد یا پیشبال. کانارد بالی است که قبل از بال های مهم نصب می شود (بال کوچکی که در جلوی بال مهم هواپیما قرار دارد) و از ابتدای ظهور سفرهای هوایی وجود داشته است. کاناردها یکی از تعداد بسیاری از ویژگی‌های آزمایشی بودند که در طول سال‌ها چندین دفعه آمدند و رفتند، اما جنگنده‌های مدرن این روزها زیاد تر و زیاد تر از آن‌ها منفعت گیری می‌کنند، که تغییری است نسبت به آنچه در قرن قبل ساخته می شد.

کانارد برای اهداف مختلفی منفعت گیری می شود و جنبه های مثبتی هم در منفعت گیری از آنها وجود دارد و یقیناً جنبه های منفی. این کلمه از هواپیمای Santos-Dumont 14-bis متعلق به سال ۱۹۰۶ گرفته شده است، اگرچه Wright Flyer برادران رایت که سه سال قبل تر پرواز کرد نیز دارای کانارد می بود. هواپیماهای دارای کانارد کنترل بهتری بر جریان هوای بال مهم دارند و در عین حال قوت حمل بار آن را افت می دهند. علاوه بر این، کانارد می تواند مانورپذیری هواپیما را بهبود بخشد و گمان توقف (stalling) را افت دهد. جنبه منفی کاناردها حول ویژگی‌های آیرودینامیکی هواپیما می‌چرخد، به‌اختصاصی در شدت‌های بالا، به این علت نقاط ضعفی نیز وجود دارد، به‌اختصاصی وقتی که کاناردها طراحی ثابتی دارند.

با پیشرفت تکنولوژی، کاناردها در طراحی هواپیما از مد افتادند، اما در چند دهه قبل مجدد بازگشته اند. این برگشت به علت عوامل بسیاری از جمله توانایی باز کردن و جمع کردن مکانیکی کاناردها برای بهبود مانور پرواز بوده است. جنگنده های مدرن در قرن بیست و یکم زیاد تر از کانارد منفعت گیری می کنند چون فناوری منفعت گیری موثرتر از آنها در جنگنده های مدرن تری همانند Eurofighter Typhoon، Chengdu J-20، Sukhoi Su-47 Berkut و تعداد بسیاری دیگر، قیمت آنها را ثابت کرده است.

نمونه های قرن بیستم از جنگنده های دارای کانارد

کاناردها به دلایل مختلفی سودمند می باشند، اما طبق معمولً برای هواپیماهای مسافربری یا باری مورد نیاز نیستند – توانایی آنها برای بهبود مانور در درجه اول برای جنگنده ها سودمند است. به همین خاطر، کانارد به بمب افکن ها و دیگر هواپیماهای غیرجنگنده اضافه شده است. نمونه اولیه بمب افکن North American XB-70 Valkyrie ساخت ایالات متحده، دارای کانارد نزدیک به کابین خلبان می بود.

این بمب افکن هیچ زمان تشکیل زیاد نشد، اما توانست به شدت ۳.۱ ماخ (۳,۲۹۰ کیلومتر در ساعت) برسد. با این حال، زیاد تر هواپیماهای تولیدی با کانارد در قرن بیستم در طول جنگ جهانی دوم ظاهر شدند. در دهه ۶۰ علاقه مجددی به کاناردها تشکیل شد، اما آنها تا اواخر دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در هواپیماهای تولیدی پرطرفدار و شایع نشدند. این وقتی می بود که جنگنده هایی همانند Kfil اسرائیلی به گفتن یک هواپیمای جنگی چند منظوره با کاناردهایی درست قبل و مقداری بالاتر از بال های مهم داخل نیروی هوایی اسرائیل شدند.

اتحاد جماهیر شوروی قبل از فروپاشی، چندین جنگنده دارای کانارد را به پرواز درآورد. این جنگنده ها شامل سوخو Su-33 می بود که سالها سپس فدراسیون روسیه آن را با Su-34 Fullback در ادامه گفت. ایالات متحده در طول قرن بیستم هواپیماهای دارای کانارد بسیاری داشت، اما این هواپیماها از نوع جنگنده نبودند و تعداد بسیاری از آنها هیچ زمان داخل تشکیل زیاد نشدند. در نتیجه، اکثر جنگنده های مدرن با کانارد توسط کشورهای دیگر ساخته می شوند، در حالی که طراحان جت در ایالات متحده ترجیح می دهند از بالابرهای روی دم برای کنترل ارتفاع و اوج گرفتن هواپیما منفعت گیری کنند.

نمونه های قرن ۲۱ از جنگنده های دارای کانارد

در قرن بیست و یکم چندین هواپیمای جنگنده تازه با کانارد معارفه شده اند و هیچ کدام متعلق به ایالات متحده نبوده است. اولین کشوری که این چنین جنگنده ای را معارفه کرد، چین می بود که پرواز با Shenyang J-15 Flying Shark را در سال ۲۰۰۹ اغاز کرد. دو سال سپس، چین Chengdu J-20 Mighty Dragon را به پرواز درآورد که آن هم دارای کانارد است، ویژگی که آن را به اولین نسل پنجم و پنهانکار دارای کانارد تبدیل کرد. تنها یک جنگنده دیگر که در قرن ۲۱ ساخته شده است (تا بحال) دارای کانارد است.

جنگنده قاهر-۳۱۳ ایران که تا این مدت تا اواخر سال ۲۰۲۴ داخل تشکیل زیاد نشده است، یک هواپیمای بدون سرنشین رادارگریز تجهیزبه کانارد خواهد می بود. این هواپیما در ابتدا قرار می بود سرنشین دار باشد، اما ایران در سال ۲۰۲۳ تصمیم گرفت این هواپیما را به یک پهپاد تبدیل کند. این جنگنده ایرانی زیاد همانند F-35 Lightning II آمریکایی است، اگرچه این جنگنده پنهانکار نسل پنجم سرنشین دار است. صرفنظر از این، منفعت گیری از کانارد در قاهر-۳۱۳ مشخص می کند که این ویژگی طراحی توسط کشورهای بیشتری که تصمیم ساخت جنگنده‌های گسترش یافتهتر را دارند، پذیرفته شده است.

با وجود این روال، ایالات متحده یکی از معدود کشورهای پیشرفته از لحاظ تکنولوژی است که به طور جدا گانه جنگنده هایی تشکیل می کند که بالابرهای روی دم را به کانارد ترجیح می دهند. به گمان زیاد ایالات متحده به علت عدم نیاز به آن برای جنگنده های دو موتوره خود ترجیح می دهد از کانارد اجتناب کند. کاناردهای مدرن نیز زیاد گسترش یافتهتر از مدل‌های قرن بیستم می باشند، به این علت اجتناب از آنها پیچیدگی کلی هواپیما و به گمان زیادً زمان و هزینه‌های نگهداری آن را افت می‌دهد. با این حال، ایالات متحده امکان پذیر یک جنگنده دارای کانارد تشکیل کند، چون مطرح جاری جنگنده نسل ششم F/A-XX بوئینگ دارای کانارد و بدون دم است؛ با این حال، این طراحی امکان پذیر با گسترش پروژه تحول کند.