ارتودنسی دندان از شاخه های پرکاربرد و تخصصی دندانپزشکی است که به اصلاح موقعیت فک ها و دندان ها می پردازد. این نوع درمان برای زیبایی، بهبود عملکرد و پیشگیری از مشکلات دهان و دندان انجام می شود؛ مراحل ارتودنسی دندان صرف نظر از میزان ناهنجاری ها، روند یکسانی را طی می کند.
ارتودنسی
ارتودنسی یکی از روش های مؤثر در دندانپزشکی است که به اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی می پردازد. این درمان نه تنها جنبه زیبایی دارد، بلکه عملکرد جویدن، تکلم و سلامت دهان و دندان را بهبود می بخشد. با اعمال فشار کنترل شده بر دندان ها و فک ها، ارتودنسی به تدریج آن ها را به موقعیت صحیح هدایت می کند و باعث بازسازی استخوان های اطراف دندان می شود.
ناهنجاری های دندانی و فکی می توانند مشکلات متعددی ایجاد کنند. ازجمله اختلال در جویدن غذا که گاهی منجر به ناراحتی های گوارشی می شود یا مشکلاتی در تلفظ صحیح برخی حروف مانند “س” و “ت”. همچنین، دندان های نامرتب به سختی تمیز می شوند و خطر پوسیدگی، التهاب لثه و بیماری های پریودنتال را افزایش می دهند. در موارد شدید، این مشکلات حتی می توانند به از دست دادن دندان ها منجر شوند.
فرآیند درمان ارتودنسی با یک ارزیابی دقیق آغاز می شود. دندانپزشک ابتدا سوابق پزشکی و دندانپزشکی بیمار را بررسی می کند و سپس با معاینه بالینی، وضعیت دندان ها و فک را ارزیابی می نماید. برای برنامه ریزی دقیق تر، از دندان های بیمار قالب گرفته می شود و با استفاده از تصویربرداری تخصصی مانند رادیوگرافی پانورامیک و سفالومتری، روابط فکی و دندانی تحلیل می شود.
در طول درمان، بیمار باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کند تا پیشرفت درمان بررسی شود و تنظیمات لازم انجام گیرد. رعایت بهداشت دهان و دندان در این دوره بسیار مهم است، زیرا تجمع پلاک میکروبی اطراف براکت ها می تواند باعث پوسیدگی یا التهاب لثه شود. پس از اتمام درمان فعال، مرحله نگهداری آغاز می شود که در آن از نگهدارنده های ثابت یا متحرک استفاده می شود تا دندان ها در موقعیت جدید تثبیت شوند. فروشگاه شاپ دنت shopdent گزینه های مقرون به صرفه تر نسبت به سایر فروشگاه ها در عین حفظ کیفیت ارائه می دهد.
ابزار و وسایل ارتودنسی
ارتودنتیست ها از بریس ها، الاینرها و به طور کلی ابزار و وسایل ارتودنسی برای صاف کردن دندان ها و بهبود بایت استفاده می کنند. ابزار و وسایل ارتودنسی برای بیمارانی هست که مشکلات جویدن و ناهنجاری های عصبی عضلانی و اسکلتی مختلف در ساختارهای دهان و صورت دارند. آلژینات ارتودنسی و ادهزیو یا ادهسیو ارتودنسی از مواد پرکاربرد در ارتودنسی هستند.
ابزار و وسایل ارتودنسی الاستومتریک
وسایل الاستومتریک برای نگه داشتن سیم کمانی در جای خود و کمک به حرکت دندان استفاده می شوند.این نوع از ابزار و وسایل ارتودنسی انواع مختلفی دارند، از جمله لیگاتورهای تک الاستیک، لیگاتورهای الاستیک متصل و لیگاتورهای سیمی.
لیگاتورهای تک الاستیک
- از جنس لاستیک پزشکی با قابلیت کشش بالا
- در هر ویزیت تعویض می شوند
- امکان تنظیم دقیق نیرو را فراهم می کنند
- در رنگ های متنوع برای بیماران کودکان موجود است
لیگاتورهای متصل
- استحکام بالاتری نسبت به نوع تک الاستیک دارند
- برای اصلاح همزمان چندین دندان کاربرد دارند
- در مواردی که نیاز به نیروی بیشتر است استفاده می شوند
لیگاتورهای سیمی
- از جنس فولاد ضدزنگ ساخته می شوند
- برای دندان های با چرخش شدید مناسب هستند
- نیروی کنترل شده و پیوسته اعمال می کنند
باکال تیوب
باکال تیوب لوله فلزی کوچک است که به نوارهای مولر متصل می شود و امکان قرار دادن آرچ وایر و سایر وسایل ارتودنسی را فراهم می کند. از کاربردهای مهم باکال تیوب ایجاد نقاط اتصال برای سایر تجهیزات ارتودنسی است.
- از جنس تیتانیوم یا فولاد ضدزنگ ساخته می شود
- در دو نوع مستقیم و زاویه دار موجود است
- قابلیت اتصال به انواع دستگاه های کمکی را دارد
- در سایزهای مختلف برای دندان های آسیاب طراحی شده است
- امکان استفاده همزمان از چندین وسیله ارتودنسی را فراهم می کند
جهت خرید موم ارتودنسی و سایر لوازم به فروشگاه مربوطه مراجعه کنید.
براکت
براکت ارتودنسی وسیله کوچکی است که به دندان ها متصل می شود تا سیم ارتودنسی یا کمانی را در جای خود نگه دارد. براکت های ارتودنسی از مواد مختلفی از جمله فلز، سرامیک و پلاستیک ساخته می شوند.
براکت فلزی
- از آلیاژهای پزشکی ساخته می شود
- مقاومت و دوام بسیار بالا
- اقتصادی ترین گزینه درمانی
- در طرح های کم پروفیل برای راحتی بیشتر
براکت سرامیکی
- همرنگ دندان با زیبایی بیشتر
- مقاوم در برابر لک شدن
- سطح صیقلی برای کاهش اصطکاک
- مناسب بیماران بزرگسال
براکت پلاستیکی
- وزن بسیار سبک
- مناسب موارد موقت
- نیاز به مراقبت بیشتر دارد
براکت سلف لیگیت
براکت سلف لیگیت نوعی از ابزار و وسایل ارتودنسی است که در نحوه نگه داشتن سیم کمانی با بریس های سنتی تفاوت دارند. به جای استفاده از اتصالات الاستیک یا لیگاتور، براکت سلف لیگیت از مکانیزم داخلی برای محکم کردن سیم استفاده می کند.
انواع بند و اتچمنت ارتودنسی
بند ارتودنسی نوار فلزی است که در اطراف دندان های آسیاب نصب می شود تا ثبات و پشتیبانی از بریس ها را فراهم کند. به صورت سفارشی و متناسب با هر دندان ساخته می شود و به عنوان لنگر برای بریس ها عمل می کند.
بندهای مولر
- ضخامت ۰.۰۰۴ تا ۰.۰۰۶ اینچ
- سطح داخلی شیاردار برای چسبندگی بهتر
- امکان نصب انواع لوله و قلاب
اتچمنت های کمکی
- قلاب های مختلف برای الاستیک
- حلقه های نگهدارنده سیم
- پدهای چسبی مخصوص
سپریتور ارتودنسی
سپریتور ارتودنسی برای ایجاد فاصله بین دندان ها قبل از قرار دادن بریس ها یا سایر ابزار و وسایل ارتودنسی استفاده می شود. ابزار سپریتور ارتودنسی به گونه ای طراحی شده است که جداکننده های الاستیک را به طور دقیق و کارآمد در محل مورد نظر قرار می دهد.
دو نوع اصلی
- سپریتورهای الاستیک
- سپریتورهای فلزی فنری
سمان ارتودنسی
سمان ارتودنسی برای چسباندن براکت ها، باندها و سایر ابزار و وسایل ارتودنسی به دندان ها استفاده می شود. عملکرد اولیه سمان ارتودنسی ایجاد پیوندی قوی و بادوام بین دستگاه و سطح دندان است.
انواع اصلی
- رزین کامپوزیت نورپخت
- گلاس آینومر
- سمان های هیبریدی
- ویژگی های کلیدی
- چسبندگی بالا به مینا
- مقاومت در برابر رطوبت
- آزادسازی فلوراید
- رنگ پذیری مناسب
لینگوال باتن
لینگوال باتن مانند دکمه کوچک فلزی یا پلاستیکی است که به سمت لینگوال دندان ها، یعنی سمتی که رو به زبان است، متصل می شود. لینگوال باتن به عنوان لنگر برای الاستیک ها یا سایر وسایل ارتودنسی برای کمک به تراز و اصلاح موقعیت دندان ها عمل می کند.
وایر استیل
سیم استنلس استیل ارتودنسی یک ماده پرکاربرد در زمینه ارتودنسی است. برای سیم های کمانی، براکت ها، باندها، لیگاتورها، لوله ها و سایر وسایل استفاده می شود. سیم استنلس استیل ارتودنسی به دلیل استحکام و دوام بالا شناخته شده است و به آن اجازه می دهد در برابر نیروهای وارد شده در طول درمان ارتودنسی مقاومت کند.
سیم دندان استنلس استیل
- در قطرهای ۰.۰۱۲ تا ۰.۰۲۰ اینچ
- انعطاف پذیری کنترل شده
- مقاومت بالا در برابر تغییر شکل
سیم های نیکل-تیتانیوم
- حافظه شکلی فوق العاده
- نیروی ملایم و پیوسته
- مناسب مراحل اولیه درمان
سیم های بتاتیتانیوم
- ترکیب خواص استیل و نیکل-تیتانیوم
- کنترل بهتر در مراحل میانی درمان
عوارض کوتاه مدت ارتودنسی
درد و حساسیت دندانی
یکی از شایع ترین عوارض ارتودنسی، درد و حساسیت دندان ها در روزهای اولیه پس از قرارگیری براکت دندان یا تنظیم است. این درد ناشی از فشار مکانیکی اعمال شده به دندان ها است و معمولاً طی ۳ تا ۷ روز کاهش می یابد.
زخم ها و تحریک بافت های نرم
براکت فلزی ارتودنسی و سیم های ارتودنسی ممکن است باعث زخم شدگی و تحریک بافت های داخلی دهان مانند لب ها، گونه ها و زبان شوند. این وضعیت به خصوص در هفته های اول شایع است.
مشکلات تغذیه ای
بسیاری از بیماران در روزهای ابتدایی درمان از سختی در جویدن و بلع غذا شکایت دارند. این مشکل به دلیل فشار وارده به دندان ها و وجود دستگاه های ارتودنسی مانند اورینگ ارتودنسی است.
عوارض بلندمدت ارتودنسی
پوسیدگی دندان و بیماری های لثه
دستگاه های ارتودنسی ثابت مانند براکت و پیچ ارتودنسی، می توانند تجمع پلاک و باقی مانده غذا را تسهیل کنند که در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، منجر به پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه می شود.
تحلیل ریشه دندان
تحلیل ریشه یکی از عوارض نادر اما مهم ارتودنسی است که می تواند منجر به کوتاه شدن ریشه های دندان شود. این مشکل بیشتر در درمان های طولانی مدت مشاهده می شود.
بازگشت مجدد ناهنجاری ها
یکی دیگر از مشکلاتی که پس از اتمام درمان ارتودنسی ممکن است رخ دهد، بازگشت دندان ها به موقعیت اولیه است. این مسئله معمولاً به دلیل عدم استفاده مناسب از ریتینر (نگهدارنده) رخ می دهد.
عوارض ارتودنسی دندان بزرگسالان
درمان ارتودنسی محدودیت سنی ندارد، همه افراد در هر سنی میتوانند تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرند؛ اما عوارض ارتودنسی در سن بالا به دلیل عدم رشد فعال استخوان های فک و صورت بیشتر از عوارض ارتودنسی در سن پایین میباشد و به دلیل رشد سریع و فعال در کودکان، درمان ارتودنسی برای کودکان سریعتر به نتیجه می‌انجامد.
- افزایش هزینه ارتودنسی دندان
- درد در صورت
- نیاز به خالی کردن فضای مورد نیاز در فک و از دست دادن دندان
لیست اجزای سیستم ارتودنسی
- سیم دندان: از اصلی ترین اجزای سیستم ارتودنسی است که به همراه مینی اسکرو و پلایر ارتودنسی برای اعمال نیروی کنترل شده روی دندان ها به کار می رود. این سیم ها با کمک براکت ها نیروی لازم را به دندان وارد می کنند. خرید انواع سیم دندان برای مراحل مختلف درمان انجام می شود، چراکه هر مرحله نیاز به ضخامت و انعطاف خاصی دارد.
- اورینگ ارتودنسی یا کش ارتودنسی: حلقه های کوچکی هستند که سیم را در جای خود روی براکت نگه می دارند. اگر به دنبال خرید اورینگ ارتودنسی با کیفیت بالا هستید، فروشگاه های تخصصی ارتودنسی بهترین منابع هستند.
- مینی اسکرو: از ابزارهای پیشرفته در درمان ناهنجاری های فکی شدید است. این پیچ های کوچک به طور موقتی در استخوان فک قرار داده می شوند تا به عنوان تکیه گاه برای اعمال نیرو عمل کنند. استفاده از آن ها، نیاز به جراحی های وسیع را کاهش می دهد.
- پلایر ارتودنسی یا انبر ارتودنسی: ابزاری است که برای خم کردن سیم ها، برداشتن براکت ها یا قرار دادن الاستیک ها استفاده می شود. هر ارتودنتیست برای کنترل دقیق درمان به چند نوع پلایر تخصصی نیاز دارد.
- چین ارتودنسی: برای کنترل دقیق حرکت دندان ها ایجاد می شوند. این چین ها توسط پلایر روی سیم دندان شکل می گیرند و برای تنظیم بهتر نیرو به کار می روند.
- هدگیر فک و دندان: وسیله ای بیرونی است که در درمان ناهنجاری های شدید فکی به ویژه در کودکان استفاده می شود. این ابزار با انتقال نیرو از خارج دهان، موقعیت فک را به تدریج اصلاح می کند.